Kardelen'i DergiKapinda.com sitesinden satın alabilirsiniz.        Ali Erdal'ın yeni kitabı TÜRK KİMLİĞİ çıktı        Kardelen Twitter'da...        Kardelen 34 Yaşında!..       
    Yorum Ekle     1266 kez okundu.     Henüz yorum bırakılmadı.     Yazara Mesaj

Yûnus var Yûnustan içeru
Site Editörü

  Sayı: 110 -

İnsanoğlunun bizâtihi kendisini ve hayatını etkileyen unsurlar vardır. Kimisi maddî, kimisi mânevî... Yaşadığı coğrafyayı, o coğrafyanın iklimini başta gelen fiziksel unsurlardan sayabiliriz. Sert, kurak iklimde yaşayan insanların huyları, deniz kıyısında, sıcak iklimlerde yaşayanlardan farklı oluyor. Dağlık, yağışlı coğrafyada yaşayanlarda ayırt edici özellikler görülebiliyor. Bir kişide gördüğümüz bir huyu, belli bir coğrafyanın insanlarının huyuna benzettiğimizde “oranın suyunu içmiş” dememizin nedeni de bu olsa gerek.

Bir de mânevî unsurlar var. Mânevî unsurlar, maddî olanlar gibi bölgesel değiller, “milletlere” aitler. Millet kelimesini ırka işaret olarak kullanmadığımızı belirtmeye gerek var mı bilmem. Belli bir irfan, inanış çevresinde toplanmış kimseleri kastediyoruz. Doğu ve Batı kültürlerinde bu mânevî unsurlar birbirinden çok farklılar. Batıda, hayatının sonunda canına kıymış, hayatında yaşadıklarını bırakın örnek almayı okumaya bile çekinebileceğimiz bir filozof, düşünceleri ile o toplumun inşaasında etkili olabiliyor. Bizde ise meşreblerine göre bazı özellikleri diğerlerine nazaran daha öne çıkan büyüklerimiz hem hayatları hem yazılı eserleri ile toplumumuza ışık tutmaya devam ediyorlar.

Böyle bir zenginliğe sahip olduğumuz için ne kadar şükretsek az gelir. Her ne kadar aksi durumları her geçen gün daha fazla görsek de, toplumumuz üzerinde o “büyüklerimizin” zamanında attığı mayanın etkisini hâlâ görmek mümkün.

Allah insana insandan tecelli eder demiş ârifler. Efendimiz’den itibaren bu tecellinin vesileleri olan büyüklerin silsilesi kesilmeden devam etmiş, bazıları kurumsallaşmış tarikatler meydana gelmiş. Asr-ı saadet ve sonrasında hiç ara vermeksizin bu iklim devam etmiş. Anadolu tarihine baktığımız zaman on üçüncü yüzyılın bu silsilede çok önemli isimlere sahip olduğunu görüyoruz. Bir yandan Moğol belâsı ile tarihin en kötü dönemlerinden biri olan bu yüzyıl, bir yandan başta Hazreti Mevlâna, Hazreti İbni Arabî, Sultan Veled ve Hacı Bektaşı Veli hazretleri gibi isimlerin yetiştiği bir iklim olmuş. Burada bu iklimin devleti olan Selçuklu’yu anmamak olmaz. Osmanlı tarihine olan ilginin gerisinde kalan bu devletimiz hem sanat hem ilim olarak o zorlu dönemde büyük işler başarmış.

Sayı konumuz olan, himmeti üzerimizde olsun, Yunus Emre Hazretleri de o zor yüzyılda Allah’ın Cemâl sıfatının bir tecellisi olarak ışık saçmaya başlamış ve halen bizleri aydınlatmaya devam eden bir irfan kaynağı...

Büyükler hakkında söz söylemek haddimiz değil. Onları birbirleri ile karşılaştırmak gibi bir edepsizlik de yapacak değiliz. Sadece tecellilerinde dikkatimi çeken bazı nüansları paylaşmak isterim. Yunus Emre Hazretleri hakkında çok az bilgiye sahibiz, öyle ki, sayı konusu için aldığım ilgili tüm eserler bir kitap için oldukça inceydi. Kitapların birçok sayfasında hazretimin şiirleri olmasına rağmen... Hazret sanki kendini gizlemek istemiş. Aynı durum kabri şerifleri için de geçerli. Hazrete ait olduğu düşünülen birçok kabir var, Azerbaycan’da bile… Elbette sadece biri doğru veya o dahi doğru değil, diğerleri belki ayağının deydiği makamlardır. Hangi kabrine gitseniz o muhitin sakinleri asıl kabri burasıdır, diyor. Bu durum bile şu toprakların Yunus Emre ile olan gönül bağının ne kadar benzersiz olduğunun bir göstergesi.

Yunus Emre’nin diğer bir farkı da kurumsal olarak bir yol (tarik) Pîr’i olmasa da, ardında “Yunus” olmak diye tarif edebileceğimiz bir “kurum” oluşması. Bu öyle bir kurum ki, kendinden sonra birçok başka Yunus çıkmış. Âşık Yunus, Yoğurtçu Yunus, Emrem Yunus gibi. Bugün hazrete ait olduğu düşünülen bazı şiirlerin diğer Yunuslar’a ait olduğu söyleniyor.

Yunus Emre Hazretlerinin ehlince en önemli görülen özelliğini sona bıraktık, o da hazretin Türkçe eser vermesi. On üçüncü yüzyıl sanat ve ilimde Farsça ve Arapça’nın hâkim dil olduğu bir dönem. İbni Arabî hazretleri eserlerini Arapça yazıyor, Hazreti Mevlâna ise Farsça. Yunus Emre ise bugün bile zahir anlamını kolayca anlayabileceğimiz bir dille söylemiş söyleyeceklerini... Ehli, bu bakımdan Yunus’u, tasavvufun mânâsını Türkçe’ye çeviren zât olarak tanımlıyor.

Zahir anlamı diye özellikle belirttim, her ne kadar yalın bir dil kullansa da Yunus Emre şiirlerini hakkıyla anlayabilmenin ve yaşamanın çok zor olduğunu belirtmek gerekir. Günümüzde mısralarını okuyup, mısraları üzerine yapılan besteleri dinleyerek keyiflenmek onu anlamak değil elbette. Anlaması zor olan şiirleri diyerek sadece

“Çıkdım erik dalına, anda yedim üzümü

Bostan ıssı kakıdı, der ne yersin kozumu.”

Gibi mısraları kastetmiyoruz. Tüm şiirlerine bu gözle bakmak gerek.

İşte böyle bir irfan pınarı Yunus Emre Hazretleri. Hakkında çok şey söylemek isteyip de kelimelere dökemediğimiz bir güneş. Tarifi zor, anlaması zor... Kendisini

“Ete kemiğe büründüm

Yunus diye göründüm.”

Diye tarif edeni biz nasıl tarif edelim ki?


Bu yazıya yorum ekleyin

Adınız
E-posta Adresiniz
Yorumunuz
 

CAPTCHA


Resimdeki rakamları bu alana yazınız


Eklenen Yorumlar


Henız yorum bırakılmadı...
 
Hayatın merkezi anneler... - Sayı 124
Zor sınavımız mülteci mes... - Sayı 123
Tevhid yoksa huzur da yok... - Sayı 122
Anlam peşinde... - Sayı 121
Tüm Yazıları

ASKIDA ABONELİK: Siz de "askıda abonelik kampanyası"na destek olmak ister misiniz?

Gelecek sayının konusu (125):
Çocuk; insanlık zincirinin ebediyet halkası...

Son Eklenen Yorumlardan
 Amin.... Ömer Faruk Erkoyun

 Amin.... Ömer Faruk Erkoyun

 Merhaba. Mən n Azərbaycandan yazıçı Gülər Natiq İsaq ✍️ Bu şeiri çox b&#... Guler

 Altıntaş Hanımefendinin Ey Güzel şarkısının akorlarını çıkarmak üzere sözlerini aradım ve ne mutlu b... Zafer

 Altıntaş Hanımefendinin Ey Güzel şarkısının akorlarını çıkarmak üzere sözlerini aradım ve ne mutlu b... Zafer


Emanet gazete isteyen, “bakabilir miyim?” diyor; “okuyabilir miyim” değil… Demek okunması gereken gazeteler, bakılır duruma düşmüş; yani albüm olmuş… Hem de (görmeyen gözlere yazıklar olsun) “fuhş albümü”…
Ortada bir basın olmadığına göre, neyin krizinden söz ediyorlar?..
Kardelen: Sayı 1, Temmuz 1993
Ana baş tacı olmalıdır
Dervişan bohçası III
Hayatın merkezi anneler
İddiamıza arşivimiz delildir
Annelerin zaferi


Ali Erdal - Annelerin zaferi
Ali Erdal - Yolculuk
Ali Erdal - Kardelen’in 35. topl...
Kadir Bayrak - Anneme...
Bedran Yoldaş - Kelimelerin dansı aş...
Ekrem Yılmaz - Ana güç
Ekrem Yılmaz - Esip geçen ömürmüş
Ekrem Yılmaz - Aşk ile
Dergi Editörü - İddiamıza arşivimiz ...
Site Editörü - Hayatın merkezi anne...
Necip Fazıl - Şiirlerim ve şairliğ...
Necdet Uçak - Deme
Necdet Uçak - İster ağla istersen ...
Mustafa Büyükgüner - Heybemden
Mustafa Büyükgüner - Gazzeye ağıt
Kardelen Dergisi - Kardelenden haberler
M. Nihat Malkoç - Analar baş tacımızdı...
M. Nihat Malkoç - En sıcak sözcüktür a...
Hızır İrfan Önder - Bir anne arıyorum ac...
Ayhan Aslan - Toprak
Ayhan Aslan - Vuslat
Olgun Albayrak - Aşkın tarihi
Mehmet Balcı - Trabzon’dan üç portr...
Mehmet Balcı - Bizdedir
Mehmet Balcı - Ağıt
Hasan Tülüceoğlu - Göbeklitepe’de Hz. İ...
Ahmet Çelebi - Efendim
Kubilay Ertekin - Putlar ve putperestl...
Halis Arlıoğlu - Şaşırmadık
Murat Yaramaz - Anne duası
Gözlemci - Hadiselere bakış
Muammer Zeki Aygur - Hani nerede
İsmail Güçtaş - Demokrasi
İsmail Güçtaş - Örümcek ağı
Cemal Karsavan - Mutluluğumsun her za...
Heybet Akdoğan - Bu kaybedişler bizi ...
Ayşe Yaz - Sivil itaatsizlik
Servane DAĞTUMAS - Modern Azerbaycan ed...
Yaşar Akyay - Ana baş tacı olmalıd...
İbrahim Durmaz - Annem
İbrahim Durmaz - Anne
Turgut Yörükoğlu - Dervişan bohçası III
 
 
23 Mart 2005 tarihinden beri
 Ziyaretçi Sayısı Toplam : 15725921
 Bugün : 252
 Tekil Ziyaretçi Sayısı Toplam : 656669
 Bugün : 10
 Tekil Ziyaretçi Sayısı (dün) Toplam : 72
 124. Sayıya Bırakılan Yorum Sayısı Toplam : 0
 Önceki Sayıya Bırakılan Yorum Sayısı Toplam : 3
Son Güncelleme: 9 Mart 2025
Künye | Abonelik | İletişim