Dünyanın belası
İktibas

  Sayı: 39 - Ocak / Mart 2003

Tweetle

AP ajansının, siyaset bilimciler ve eski devlet adamlarının görüşlerinin de yansıttığı yorumunda, ‘Tarihte hiçbir süper gücün, yeryüzünde ABD’nin bugün sahip olduğu ölçüde egemenlik kuramadığı’ görüşü savunuldu.

Yorumda, ‘Tarihte, Romalılar ve eski Çin’den, İngiliz ve Fransız sömürgeciliğine kadar birçok süper güç mevcuttu. Ama hiçbir ulus, 21. yüzyılın başlangıcındaki ABD gibi, yeryüzünde bu kadar hâkim durumda olmamıştı’ denildi.

TEK ÖLÇÜSÜ ‘ÇIKAR’

Barry Renfrew tarafından kaleme alınan yorumda, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın eski müsteşarı ve sözcüsü James Rubin’in, ‘Dünyadaki birçok gözlemcinin ABD’yi, ‘kontrol dışı bir süper güç’ olarak nitelendirdikleri, bu kesimin, ‘ülkenin hiçbir yasayı veya uluslar arası sözleşmeyi, kendi çıkarlarından üstün görmemesinden kaygılandıkları’ şeklindeki görüşüne yer verildi.

GİDEREK AZGINLAŞIYOR

Yoruma göre; Irak işgali ile birlikte, ABD’nin en yakın bazı dostları ve müttefiklerinde bile, ‘gücün ve etkinin tek bir ulus elinde bu kadar toplanması’ kaygısı ortaya çıktı. Bazı uzmanlar ABD’nin bundan böyle, ‘daha önceki müttefiklerle danışma, oydaşma’ durumuna geri döneceğinden kuşku duyduklarını da dile getiriyorlar. Fransa Parlamentosu’nun muhafazakâr üyelerinden Axel Poniatowski de endişesini, ‘Dev bir tek süper gücün olması, bu gücün, başka hiçbir ülkeye ihtiyaç duymaması, hangi politikayı isterse uygulayabilmesi beni kaygılandırıyor’ şeklinde ifade ediyor. Bu basat gücüne karşın ABD’yi yeryüzünde çok az ülkenin, ‘kendi egemenliğine karşı bir tehdit olarak gördüğü’ de yorumda belirtildi. Yorumda, Avrupa’da ve diğer ülkelerde yapılan kamuoyu yoklamalarında halkın, ‘Bu ülke bizi bölmek istiyor’ görüşünü savunduğu, ancak birçok ülkede de ABD’ye karşı dostluk ve iyi niyet olduğu belirtildi.

İNSANLARDA “ABD TAKINTISI’

İngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw’un, BBC’de yayımlanan, ‘Birçok insan, sınırsız zenginliği ve gücü dolayısıyla ABD’ye takıntılı’ ifadesinin de hatırlatıldığı yazıda, bu durumun giderek ‘moda’ haline geldiği savunuldu. Irak’a saldırının, bu durumu daha da körüklediği, hatta Almanya ve Fransa gibi çok yakın ülkelerin yönetimlerini de kapsadığı kaydedildi.

ARTIK HİÇBİR ŞEYİ UMURSAMIYOR

Yoruma göre: ABD’nin dev gücü, ‘silahlı kuvvetlerinin tüm dünyayı sarmış olmasıyla, Amerikan ekonomisinin dünya pazarındaki en büyük oyuncu olmasıyla, Amerikan idealinin ve kültürünün, filmler, TV’ler, hatta internet ile dünyanın tüm köşelerine yayılmış olmasıyla’ ortaya çıkıyor. Birçok kişi, ABD’nin, İkinci Dünya Savaşı sonrasında kendisinin de oluşturulmasında çaba gösterdiği BM’nin de dahil olduğu uluslar arası sistemi, savaş sonrasında kurduğu müttefik ilişkilerini ‘artık umursamamaya başlamasından’ kaygı duyuyor. Yazıya göre ayrıca, bu ülkenin oluşturduğu ‘güvenlik şemsiyesine’ ihtiyacı olan birçok ülke de bunları tartışma konusu yapmamaya özen gösteriyor. (İbrahim KARAGÜL; Yeni Şafak, 24.07.2003)